Adım Adım Riskli Alanlarda Kentsel Dönüşüm

Adım Adım Riskli Alanlarda Kentsel Dönüşüm

İl özel idareleri, belediyeler, TOKİ ya da malikler tarafından istenilen alanlar; Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından uygun bulunması halinde, bu bakanlığın yapacağı teklif akabininde, Bakanlar Kurulu tarafından riskli alan olarak ilan edilir.

Belediye, TOKİ, il özel idaresi vb. ilgili idare her kim ise riskli alan içerisinde bulunan taşınmazların maliklerini, taşınmazın özelliklerini ve taşınmazın değerini tespit ettirir, eğer gerekiyorsa da bizzat kamulaştırma haritalarını yapar.

Kentsel dönüşümün uygulama alanında; il özel idaresi, TOKİ ya da belediyeler tarafından imar planları yenilenir, uygulanacak yeni yapılaşma proje çalışmaları ve kentsel tasarım, projeye dahil edilecek olan TOKİ ya da özel sektördeki inşaat şirketleri ile anlaşmalar gibi bazı yeniden yapım çalışmaları icra edilir.  Diğer bir senaryo ise malikler tarafından arsaların üzerinde özel sektördeki inşaat şirketleriyle yapılan anlaşmalar yolu ile yeniden yapım süreci uygulanır. Riskli alan olarak belirtilen bölgelerde de öncelik, maliklerce uygulama yapılmasıdır.

Maliklerin oluşturduğu bir proje ile yürütülecek olan uygulamalarda parsellerin tevhid edilip, münferit ya da birleştirilerek veyahut da imar adası bazında bir uygulama yapılmasına, yeniden bir bina yaptırılmasına, payların satışı işine, kat karşılığı ya da hasılat paylaşımı ve benzeri diğer usullerle yeniden değerlendirilmesine, üzerine dikilmiş binalar yıkılarak tekrar arsa haline gelen taşınmazlarda ilgili olan belediyelerce veyahut TOKİ tarafından yürütülmekte olan uygulamalarda uygulanacak projeye sahip oldukları hisselerin oranına göre, maliklerin en az üçte ikilik çoğunluğu neticesinde karar verilir. Riskli alanda tespit edilen yapıların bir arada değerlendirilebilmesi için, yapıların bulunmuş olduğu alanın risksiz durumda olan yapıların bulunduğu alandan ifrazı mümkünse, ifraz, ihdas, terk ve tapuya tescil işlemleri Müdürlük tarafından resen yapılır ya da yaptırılır.

Uygulama yapılan alanda zeminden kaynaklı sebeplerle ya da herhangi bir afet riskin yüzünden veya mevzuata göre yapılaşma hakkının olmaması nedeni ile yeni bir yapı yapılması mümkün değilse, uygulama alanındaki yapının yerine yapılması planlanan yeni yapı başka bir parselde yapılabilir.

Üstünde bulunan bina yıkılan arsa hakkında malikleri bu konu ile ilgili bilgilendirmek amacı ile yapılan tebligatı takip eden 30 gün içerisinde maliklerden en az üçte iki çoğunluk ile anlaşma sağlanamaz ise ve ya belediye ya da özel şirketler tarafından yapılacak projeye ve ya paylaşıma karşı çıkılır ise, karşı çıkmış olan kişilerin kendi mülkiyetindeki taşınmazlar, ilgili idareler ( Bakanlık, TOKİ, belediye )  tarafından kamulaştırmaya gidilebilir.

Yapılacak olan konut ve iş yerlerinin büyüklüğü ve niteliği ilgili idarece belirlenmek kaydıyla uygulama yapılan alandaki taşınmaz maliklerine ilk olarak uygulama yapılacak alanda yapılacak konutlarda ve iş yerlerinden vermek üzere sözleşme akdedilir.

İlgili idare gerekli olması durumunda malikler ile paylaşım anlaşmasına gitmek yerine direk taşınmazları satın alabilir ya da kamulaştırabilir.

Riskli olan alanda yeni inşaatlarının yapılabilmesi için ilgili idarece imar planları, kentsel tasarım projeleri, inşaat projeleri hazırlatılıp ilgili belediyeden ya da bakanlıktan ruhsat temin edilir.

Eğer riskli bulunan alanda risksiz bir yapı bulunuyorsa bu yapı uygulamanın dışında bırakılabilir ya da anlaşma, kamulaştırma ya da satın alma ile projenin içine dahil edilebilir.

İlgili idare, riskli bulunan alanda kendileri tarafından icra edilecek proje için, inşaat şirketleri ve yatırım şirketleriyle kat ya da hasılat paylaşımı temelli inşaat sözleşmeleri yapar.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ya da onun yetki verdiği belediye; riskli bulunan alan ya da belirli bir kısmına yönelik proje alanında bulunan taşınmazların arazi düzenlemelerini,  bu taşınmazların satın alma anlaşmalarını, bu taşınmazların imar haklarını başka alanlara aktarmayı, menkul değerlere dönüştürmeyi, arsa paylarını belirleme işlemini, arsa sahipleri tarafından yapılan anlaşmalar ışığında kat mülkiyetine göre paylaştırmayı gerçekleştirir.

Malikler ile yapılan anlaşmalar doğrultusunda ortaya çıkarılmış olan yeni taşınmazlara ilişkin tapular maliklere teslim edilir.
Maliklere yapılan dağıtım sonrası ilgili idarenin ( Bakanlık, TOKİ veya belediye ) elinde konut ve iş yeri kalır ise, uygulama alanındaki kiracılara, bu taşınmazları kamulaştırılanlara ve bunlar dışındaki diğer hak sahiplerine konut ve işyeri verilmek maksadıyla sözleşme yapılabilir.

İnşaat sürecinin bitiminde riskli alandaki maliklere deprem ve doğal afetlere karşı dayanıklı olan konut ve iş yerleri teslim edilir. Eskiden riskli durumda olan alan; parklar, hastane, okul, yaşlı bakımevi, ana okulu, spor alanları ve de kültür ve sanat merkezleri bulunan bir kentsel yaşam alanına dönüştürülmüş olur.